'माती वाचवा अभियान'
माती बचाओ आंदोलनाची सुरुवात 1977 मध्ये मध्य प्रदेशातील होशंगाबाद येथून झाली. येथील तवा धरणामुळे जिरायती मातीचे दलदलीत रूपांतर होत होते. शेती करून जीवन चालवणाऱ्या शेतकऱ्यांना अनेक अडचणींचा सामना करावा लागत होता. त्यानंतर होशंगाबादच्या शेतकऱ्यांनी माती वाचवा आंदोलन सुरू केले होते.
05 जून 2022 रोजी पर्यावरण दिनानिमित्त दिल्लीत 'माती वाचवा चळवळ' या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते. ज्यामध्ये मा. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी मातीच्या संरक्षणावर अनेक महत्त्वाच्या गोष्टी सांगितल्या होत्या. आपल्या भाषणात त्यांनी भारत सरकार ज्या पाच गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करत आहे त्याबद्दल सांगितले, त्या पुढीलप्रमाणे-
प्रथम- माती रसायनमुक्त कशी करावी.
दुसरे- मातीत राहणारे जीव कसे वाचवायचे, ज्याला तुम्ही लोक तांत्रिक भाषेत Soil Organic Matter म्हणता.
तिसरे- जमिनीचा ओलावा कसा टिकवायचा, तोपर्यंत पाण्याची उपलब्धता कशी वाढवायची.
चौथे- भूगर्भातील पाणी कमी झाल्यामुळे जमिनीचे होणारे नुकसान कसे दूर करावे.
पाचवा- जंगलांचे क्षेत्र कमी झाल्यामुळे जमिनीची सतत होणारी धूप कशी थांबवायची.
माती वाचवण्याचे मार्ग
- जंगलतोडीवर बंदी घालावी.
- वृक्ष लागवडीवर विशेष भर द्यावा.
- उतार असलेल्या जमिनीवर बंधारे बांधून मातीची धूप रोखता येते.
- बांधकाम आणि खाणकामात मातीची धूप होण्यापासून संरक्षण करण्यावर भर दिला पाहिजे.
- शेताची नांगरणी उताराच्या विरुद्ध करावी.
- माती पोषक तत्वांमध्ये मौल्यवान बनवण्यासाठी पीक रोटेशन तंत्राचा अवलंब वाढवावा.
- प्लास्टिकचा वापर टाळा.
- पर्यावरणास अनुकूल, बागकाम, साफसफाईची आणि वैयक्तिक काळजीची उत्पादने निवडा.- बॅटरीसारख्या घातक कचर्‍याची जबाबदारीने विल्हेवाट लावा.ळजीची उत्पादने निवडा.
माती प्रदूषण थांबविण्यासाठी आपण काय केले पाहिजे?
- आपला अन्न कचरा कंपोस्ट करा वनस्पती-आधारित आहार घ्या.
- आपला अन्न कचरा कंपोस्ट करा वनस्पती-आधारित आहार घ्या.
