०१ फेब्रुवारी महर्षी मार्कंडेय भगवान यांची जयंती.

महर्षी मार्कंडेय भगवान यांना जयंती निमित्त सादर नमन व पद्मशाली बांधवांना हार्दिक शुभेच्छा.

मार्कंडेय हे एक प्राचीन ऋषी आहेत . मार्कंडेय पुराणात विशेषतः मार्कंडेय आणि जैमिनी नावाच्या ऋषी यांच्यातील संवाद आहे आणि भागवत पुराणातील अनेक अध्याय त्यांच्या संभाषण आणि प्रार्थनांना समर्पित आहेत. त्याचा उल्लेख महाभारतातही आहे . मार्कंडेय हे सर्व मुख्य प्रवाहातील हिंदू परंपरांमध्ये आदरणीय आहेत. संस्थानकाळात ऋषी मार्कंडेय जी (सुनारू) यांना मंडी जिल्ह्याचे पूजनीय दैवत होण्याचा मान मिळाला होता. हिमाचल प्रदेशातील मंडीमध्ये महाशिवरात्रीचे मुख्य आकर्षण म्हणजे जत्रेदरम्यान काढण्यात येणारी मिरवणूक, ज्याला 'मधोराई की जलेब' म्हणतात. 7 दिवस चालणाऱ्या शिवरात्रीच्या उत्सवात 200 हून अधिक देवी-देवता दूरवरून येतात आणि महर्षी मार्कंडेयजींना या उत्सवात महत्त्वाचे स्थान होते.

    आज, मार्कंडेय तीर्थ, जिथे मार्कंडेय ऋषींनी मार्कंडेय पुराण लिहिले आहे, ते उत्तरकाशी जिल्ह्यातील यमुनोत्री तीर्थ , उत्तराखंडच्या पर्वतारोहण मार्गावर आहे .

शिवाने मार्कंडेयाचे यम नावाच्या मृत्यूच्या तावडीतून कसे रक्षण केले.

    महान ऋषी मृकांडू ऋषी आणि त्यांची पत्नी मरुदमती यांनी शिवाची पूजा केली आणि पुत्रप्राप्तीचे वरदान मागितले. परिणामी, त्यांना एकतर नीतिमान मुलगा असला तरी पृथ्वीवर कमी आयुष्य असेल किंवा कमी बुद्धिमत्तेचे पण दीर्घायुष्य असेल अशी निवड देण्यात आली. ऋषी मृकांडू यांनी पूर्वीची निवड केली आणि मार्कंडेयाला एक अनुकरणीय पुत्र मिळाला, ज्याचे वयाच्या 16 व्या वर्षी निधन झाले.

    मार्कंडेय हा शिवाचा महान भक्त म्हणून मोठा झाला आणि त्याच्या नियोजित मृत्यूच्या दिवशी त्याने शिवलिंगाच्या निराकार स्वरूपात शिवाची पूजा चालू ठेवली. यमाचे दूत, मृत्यूची देवता, त्याच्या महान भक्तीमुळे आणि शिवाच्या निरंतर उपासने मुळे त्याचा प्राण घेऊ शकले नाहीत. त्यानंतर यम मार्कंडेयाचा जीव घेण्यासाठी व्यक्तिशः आला आणि तरुण ऋषींच्या गळ्यात त्याचा फास घातला. अपघाताने किंवा नशिबाने चुकून शिवलिंगा भोवती एक फास तयार झाला आणि त्यातून शिव आपल्या रागाने यमावर अपहरणाच्या कृत्यासाठी हल्ला करत प्रकट झाला. युध्दात यमाचा मृत्यू पर्यंत पराभव केल्यावर, शिवाने त्याला या अटीवर जिवंत केले की ते धर्मनिष्ठ तरुण सदैव जगतील. या कृत्यासाठी, शिवाला कालांतक ("मृत्यूचा अंत") असेही म्हटले गेले.

    ही घटना वाराणसीतील कैथी येथील गोमती नदीच्या काठावर घडल्याचे सांगण्यात येत आहे. या ठिकाणी मार्कंडेय महादेव मंदिर हे प्राचीन मंदिर बांधले आहे. याच ठिकाणी गंगा आणि गोमती नद्यांचा संगम होतो, त्यामुळे त्याचे पावित्र्य वाढते. वैकल्पिकरित्या, दुसरी कथा सांगते की ही घटना केरळमधील त्रिप्रांगोडे शिव मंदिरात घडली, जिथे मार्कंडेय यमापासून वाचण्यासाठी मंदिरातील शिवलिंगापर्यंत पोहोचला.

    मार्कंडेय पुराणातील एक गुप्त भाग असलेल्या सती पुराणातून व्युत्पन्न झाल्यामुळे, देवी पार्वतीने त्यांना वीर चरित्र (शूर चरित्र) वर एक मजकूर लिहिण्याचे वरदान देखील दिले, हा मजकूर दुर्गा सप्तशती म्हणून ओळखला जातो, जो मार्कंडेय पुराणाचा एक भाग आहे. एक मौल्यवान भाग आहे. हे ठिकाण यमकेश्वर म्हणून ओळखले जाते.

 "वसुधैव कुटुम्बकम्"

दररोज आपण आपल्या जीवनात रात्रंदिवस होणाऱ्या बदलाचे किंवा घडामोडींचे साक्षीदार असतो. परंतु आपल्या वसुंधरेवर कधी व कुठे काय घडले अश्याच अधिक माहिती जाणून घेण्याकरिता खालील लिंक वर क्लिक करा. 

=> दैनंदिन दिन विशेष.